Το πολιτικό σκηνικό των προεδρικών του 2023 άρχισε να ξεκαθαρίζει μετά την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων μεταξύ ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ. Ως εκ τούτου, και παρόλο που δεν έχουμε καθαρή εικόνα των υποψηφιοτήτων δεδομένου ότι ο Νίκος Χριστοδουλίδης δεν έχει (ακόμα) καταθέσει υποψηφιότητα ή προεκλογικό πρόγραμμα, είμαστε σε θέση να κάνουμε κάποιες σχετικά ασφαλείς προβλέψεις για διάφορα σενάρια.

Τα κόμματα και οι υποψήφιοι

Ξεκινάμε με το ΑΚΕΛ, το οποίο φαίνεται να μην έχει ιδιαίτερες επιλογές. Η εικόνα του ΑΚΕΛ έχει πληγεί από την παρατεταμένη περίοδο διαπραγματεύσεων με το ΔΗΚΟ, το οποίο εν πολλοίς είχε προαποφασίσει την αρνητική έκβαση των συνομιλιών μεταξύ των δυο κομμάτων. Πέραν των επικοινωνιακών συνεπειών για το κόμμα της αριστεράς, ο χρόνος έχει παρέλθει για την στήριξη ενός καινούριου υποψηφίου, καθώς δεν υπάρχει περιθώριο για τη ζύμωση ενός τέτοιου ατόμου στις συνειδήσεις τόσο των κομματικών ψηφοφόρων όσο και του ευρύτερου εκλογικού σώματος. Συνεπώς, η υποστήριξη ενός από εκείνους που έχουν ήδη εξαγγείλει πρόθεση υποψηφιότητας είναι μονόδρομος. Φρονώ ότι το μόνο άτομο που έχει τη δυναμική αλλά και το προφίλ να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα που θα υποστηριχτεί από το ΑΚΕΛ αλλά και που το ΑΚΕΛ δεν θα ορίσει εξ ολοκλήρου, αντλώντας έτσι ψηφοφόρους από άλλους πολιτικούς χώρους, είναι ο Αχιλλέας Δημητριάδης. Σημειώνω ότι ο Δημητριάδης έχει ήδη παρουσιάσει ένα περίγραμμα θέσεων το οποίο επιδέχεται συγκεκριμενοποίησης κατόπιν συνεννόησης με τους κομματικούς εταίρους που θα υποστηρίξουν την ανεξάρτητη υποψηφιότητά του. Αφέθηκε, δηλαδή, εντέχνως, περιθώριο εκπόνησης ενός προεκλογικού προγράμματος στη βάση αρχών που θα έχει την προοπτική να στηριχτεί τόσο από το ΑΚΕΛ και πιθανώς τους Οικολόγους, αλλά και από μερίδα κόσμου που βρίσκεται μακριά από τα παραδοσιακά κόμματα. Άλλος πιθανός υποψήφιος είναι ο Μάριος Ηλιάδης, ο οποίος βρίσκεται κοντά στις θέσεις του ΑΚΕΛ, του οποίου όμως η υποψηφιότητα θεωρώ ότι έχει ξεφουσκώσει, περιλαμβανομένου και λόγω ενός υποβόσκοντος ηλικιακού ρατσισμού αλλά και ενός ασαφούς προεκλογικού προγράμματος που κυρίως αποτελείται από συνθήματα και ευχολόγια. Άλλα πιθανά ονόματα που «έπαιξαν» τον τελευταίο καιρό είναι εκείνο της Ερατώς Κοζάκου Μαρκουλλή (που προκύπτει σχεδόν σε κάθε προεκλογική), του Χριστοφίδη και του Γιώργου Παμπορίδη, τα οποία μάλλον αποκλείονται για τους λόγους που αναφέρθηκαν πιο πάνω (και όχι μόνο).

Το ΔΗΚΟ με τη σειρά του, εμμένοντας στην υποψηφιότητα του Νικόλα Παπαδόπουλου ή της Χριστιάνας Ερωτοκρίτου παρόλο που το ΑΚΕΛ ξεκαθάρισε ότι ο κοινός υποψήφιος θα έπρεπε να προερχόταν πέραν των πρωτοκλασάτων κομματικών στελεχών των δυο κομμάτων, οδήγησε τις διαπραγματεύσεις σε τέλμα. Είναι πλέον κοινώς αποδεκτό ότι η επιλογή Χριστιάνας Ερωτοκρίτου, η οποία όπως φημολογείται δεν ευνοείται από τον Νικόλα Παπαδόπουλο, είχε καθαρά επικοινωνιακό χαρακτήρα. Άρα, οι επιλογές για το ΔΗΚΟ είναι δυο: είτε αυτόνομη κάθοδο με τον πρόεδρό του είτε υποστήριξη Νίκου Χριστοδουλίδη. Δεδομένων των συνεπειών μιας δεύτερης αποτυχίας του Νικόλα Παπαδόπουλου καθώς και της εκ προοιμίου απόρριψης της υποψηφιότητας του Αβέρωφ Νεοφύτου, η μόνη ρεαλιστική επιλογή για το ΔΗΚΟ είναι ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Η επιλογή αυτή είναι καθόλα θετική για το ΔΗΚΟ καθώς του δίνεται η ευκαιρία να υποστηρίξει έναν υποψήφιο με τον οποίο συμφωνεί απόλυτα στο Κυπριακό και στην κυβέρνηση του οποίου θα αποτελέσει το μεγαλύτερο κόμμα του κυβερνητικού συνασπισμού λαμβάνοντας έτσι και τη μερίδα του λέοντος των υπουργείων και άλλων θέσεων. Ας μη ξεχνάμε ότι η μόνη πολιτική επιδίωξη του ΔΗΚΟ είναι η συμμετοχή στην επόμενη κυβέρνηση.

Το ΔΗΣΥ αποφάσισε την κάθοδο του προέδρου του, Αβέρωφ Νεοφύτου, παρόλο που αναγνωρίζουν ότι ο Αβέρωφ Νεοφύτου δεν έχει τη δυναμική του πρώην Υπουργού Εξωτερικών της κυβέρνησης, Νίκου Χριστοδουλίδη. Η υποψηφιότητα Νεοφύτου επικυρώθηκε από τα συλλογικά όργανα του κόμματος και έλαβε και τη χλιαρή υποστήριξη του πατέρα της παράταξης και νυν Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη, παρόλη την αδυναμία του Προέδρου προς το πρόσωπο του Νίκου Χριστοδουλίδη. Το πρόβλημα του Αβέρωφ Νεοφύτου είναι ότι θα δυσκολευτεί να αντλήσει υποστήριξη πέραν του πυρήνα του κόμματος, καθώς και ότι ενδεχομένως να μην καταφέρει να κινητοποιήσει τον κομματικό μηχανισμό πείθοντας τα στελέχη να δουλέψουν με την απαιτούμενη ένταση για την επιτυχή υποστήριξη της υποψηφιότητάς του. Παρόλα αυτά, η αξία ενός καλοκουρδισμένου κομματικού μηχανισμού όπως του ΔΗΣΥ δεν πρέπει να υποτιμάται δεδομένης της δυνατότητας του να συσπειρώνει τη βάση όσο κοντεύουν οι εκλογές. Η πιθανή υποστήριξη του Νίκου Χριστοδουλίδη από το ΔΗΚΟ θα ευνοήσει περαιτέρω τη συσπείρωση των κομματικών ψηφοφόρων καθώς πλέον ο πρώην υπουργός δεν θα θεωρείται «κομμάτι» του κόμματος, σαρξ εκ της σαρκός του. Τούτου λεχθέντος, οι προεδρικές εκλογές δεν κερδίζονται μόνο με τους κομματικούς ψηφοφόρους και απαιτούν υποστήριξη από πιο ευρεία μάζα. Διαφωνώ, όμως, με την εκτίμηση κυρίως αριστερών αναλυτών ότι ο Αβέρωφ Νεοφύτου θα επηρεαστεί από τη φθορά που υπέστη ο Νίκος Αναστασιάδης. Θεωρώ, μάλιστα, ότι μια πιθανή υποψηφιότητα Αναστασιάδη θα είχε περισσότερη δυναμική από αυτή του Αβέρωφ Νεοφύτου, παρόλα τα σκάνδαλα που προέκυψαν κυρίως κατά τη δεύτερη θητεία ΔΗΣΥ.

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης δεν έχει ακόμα εξαγγείλει υποψηφιότητα ούτε έχει παρουσιάσει κάποιο προεκλογικό πρόγραμμα. Δεν ξέρουμε δηλαδή ακριβώς τί πρεσβεύει καθώς λόγω και της θέσης του στο διπλωματικό σώμα αποτελούσε πάντα παρασκηνιακή δύναμη. Το μόνο που ξέρουμε είναι ότι υποστήριξε τον πρόεδρο Αναστασιάδη κατά τα διάφορα σκάνδαλα που περιλάμβαναν τον δεύτερο, καθώς και μετά τις αποτυχίες του ανοίγματος του Βαρωσίου και της κατάρρευσης των συνομιλιών στο Κραν Μοντανα. Οι δυο κύριες του προβλέψεις – ότι δεν θα έβρισκαν τρυπάνι οι Τούρκοι για γεωτρήσεις και ότι δεν θα άνοιγαν τα Βαρώσια – αποδείχτηκαν λανθασμένες. Το άλλο που ξέρουμε είναι ότι η πολιτικές του καταβολές αλλά και πεποιθήσεις όσον αφορά το Κυπριακό τον κατατάσσουν σε αυτούς που υποστηρίζουν μια πιο «σκληρή γραμμή», θέση που συνάδει με την προσέγγιση του ΔΗΚΟ αλλά και που θα μπορούσε ενδεχομένως να βρει απήχηση στους ψηφοφόρους της ΕΔΕΚ. Δεν πρέπει όμως να παραγνωρίζεται το προφίλ που έχει χτίσει στις συνειδήσεις του κόσμου, το οποίο δεν συνάδει με την πιο πάνω ανάλυση. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης έχει καταξιωθεί στα μάτια μιας πλατιάς μερίδας του κόσμου ως ένας μετριοπαθής πολιτικός, ένας τεχνοκράτης, που θα μπορέσει με την εμπειρία του να διαχειριστεί τα διάφορα δύσκολα που προμηνύονται στο άμεσο μέλλον της Κύπρου. Αυτός είναι και ο λόγος που στις δυο δημοσκοπήσεις που είδαμε σκοράρει ιδιαίτερα ψηλά, φιγουράροντας ως ο σίγουρος νικητής των εκλογών σε περίπτωση που καταφέρει να περάσει στον δεύτερο γύρο.

Η ΔΗΠΑ φαίνεται να έχει ήδη αποφασίσει την υποστήριξη Νίκου Χριστοδουλίδη, παρόλες τις στενές σχέσεις μεταξύ Νίκου Αναστασιάδη και Μάριου Κάρογιαν. Δεν είναι, άλλωστε, κρυφή η αντιπάθεια Αβέρωφ Νεοφύτου προς Μάριο Κάρογιαν (ενδεχομένως και το αντίθετο), καθώς και οι καλές σχέσεις Αβέρωφ Νεοφύτου με Νικόλα Παπαδόπουλο. Οι τριγμοί μεταξύ των δυο κομμάτων, ΔΗΣΥ και ΔΗΠΑ, κορυφώθηκαν κατά την ψήφιση του προϋπολογισμού, όπου έγινε ξεκάθαρο ότι το ενδεχόμενο συνεργασίας των δυο ήταν πλέον απομακρυσμένο σενάριο. Το κύριο ερώτημα που αφορά την υποστήριξη υποψηφιότητας Νίκου Χριστοδουλίδη έχει να κάνει με το ενδεχόμενο υποστήριξης του ίδιου υποψηφίου από το ΔΗΚΟ, που θεωρητικά αποτελεί νέμεση για τη ΔΗΠΑ. Η συνάντηση όμως Νικόλα Παπαδόπουλου με τον Μάριο Κάρογιαν που έλαβε χώρα μόλις πριν λίγες μέρες, φαίνεται να ανοίγει τον δρόμο για τον κοινό υποψήφιο.

Η ΕΔΕΚ είναι το μόνο κόμμα μαζί με το ΕΛΑΜ που αποκήρυξε δημόσια τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία. Άλλα κόμματα, όπως λόγου χάρη το ΔΗΚΟ, το οποίο τηρεί αντίστοιχα σκληρή γραμμή, έχουν αποφύγει να τοποθετηθούν απόλυτα με τον τρόπου που το έπραξε η ΕΔΕΚ. Ως εκ τούτου η ΕΔΕΚ φαίνεται να έθεσε εαυτόν σε δύσκολη θέση, αποκλείοντας τις πλείστες πιθανές συνεργασίες. Θεωρώ ότι η υποψηφιότητα Νίκου Χριστοδουλίδη αποτελεί μονόδρομο για την ΕΔΕΚ, καθώς η εσωκομματική κατάσταση διόλου δεν ευνοεί αυτόνομη κάθοδο, η συμπόρευση με το ΑΚΕΛ από τον πρώτο γύρο αποκλείεται λόγω κυπριακού, και η συνεργασία με τον ΔΗΣΥ θα προκαλέσει την αντίδραση της βάσης των ψηφοφόρων του κόμματος.

Οι Οικολόγοι δεν έχουν ακόμα αποφασίσει με ποιον θα συμπορευθούν. Η κριτικής της διακυβέρνησης Νίκου Αναστασιάδη, της οποίας ο Αβέρωφ Νεοφύτου θεωρείται συνεχιστής, αποκλείει την υποστήριξη του δεύτερου. Μεταξύ των πιθανών υποψηφιοτήτων Χριστοδουλίδη-Δημητριάδη, βρίσκω πιο πιθανή την στήριξη του δεύτερου, όμως δεν θεωρώ ότι παίζει ιδιαίτερο ρόλο καθώς οι οικολόγοι συστηματικά αποτυγχάνουν να συσπειρώσουν και να κατευθύνουν τους ψηφοφόρους τους.

Το ΕΛΑΜ έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι θα προχωρήσει αυτόνομα στον πρώτο γύρο των εκλογών, αφήνοντας μετέωρες τις διάφορες πιθανότητες για τον δεύτερο γύρο.

Σενάρια πρώτου γύρου

Έχοντας παρουσιάσει λίγο-πολύ το κομματικό σκηνικό και τους επικρατέστερους υποψηφίους, ας προχωρήσουμε στα σενάρια για τον πρώτο γύρο των εκλογών. Η επικράτηση του Νίκου Χριστοδουλίδη σε περίπτωση που περάσει στον δεύτερο γύρο είναι, θεωρώ, ένα ασφαλές σενάριο. Δεδομένου τούτου, τα δυο μεγαλύτερα κόμματα έχουν κάθε κίνητρο να αποδομήσουν την υποψηφιότητα του καθώς έτσι θα μεγιστοποιήσουν τις πιθανότητες εκλογής των υποψηφίων τους. Λαμβάνοντας όμως υπόψη ότι η δυνατότητα τους να περάσουν στον δεύτερο γύρο δεν είναι διασφαλισμένη, το σενάριο πριμοδότησης του αντίπαλου κόμματος προς αποκλεισμό του Νίκου Χριστοδουλίδη θεωρείται απομακρυσμένο. Δεδομένων των πολλών υποψηφίων, περιλαμβανομένου και του πρώην Πρύτανη, του Γιώργου Κολοκασίδη, του Μάριου Ηλιάδη, του Χρίστου Χρίστου και άλλων που ενδεχομένως να προκύψουν, το όριο για εισδοχή στον δεύτερο γύρο μάλλον θα μειωθεί. Καταλυτικό ρόλο θα παίξει επίσης και το ποσοστό αποχής καθώς και η δυνατότητα των κομμάτων να συσπειρωθούν. Αν χοντρικά υπολογίσουμε ότι η δυναμική του ΔΗΣΥ βρίσκεται κάπου στο 30%, του ΑΚΕΛ στο 22%, του ΔΗΚΟ στο 12%, της ΕΔΕΚ στο 5%, των οικολόγων στο 4.5% και του ΕΛΑΜ στο 6.5%, παραμένει ένα 20% του οποίου η ψήφος δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη υπέρ κάποιου υποψηφίου.

Με κάποιους πρόχειρους υπολογισμούς, στο πίσω μέρος ενός φακέλου όπως λένε οι Βρετανοί, προκύπτουν τα εξής πιθανά ποσοστά που υποδεικνύουν ότι ο δεύτερος γύρος δεν μπορεί να θεωρηθεί βέβαιος για κανένα υποψήφιο, με τον Αβέρωφ Νεοφύτου να έχει ένα ελαφρύ προβάδισμα, αλλά με ένα 13.5% που δεν συνυπολογίζεται στην πιο κάτω ανάλυση.

  • Αβέρωφ 30% — 27% (ΔΗΣΥ με απώλεια 3% προς Χριστοδουλίδη και Δημητριάδη) + 2% (ΔΗΠΑ που δεν θα συσπειρωθούν) + 1% ΕΛΑΜ
  • Χριστοδουλίδης 25% — 12% (ΔΗΚΟ) + 4.5% (ΔΗΠΑ που δεν θα συσπειρωθούν πλήρως) + 5% (ΕΔΕΚ που θα πάει εξ ολοκλήρου με ΝΧ λόγω Κυπριακού) + 2.5% (οικολόγοι που δεν θα συσπειρωθούν) + 1% (ΕΛΑΜ)
  • Δημητριάδης 27% — 22% (ΑΚΕΛ) + 2% (οικολόγοι που δεν θα συσπειρωθούν έστω αν τον υποστηρίξουν) + 3% (υποστηρικτές της επανένωσης και αστικής δεξιάς καθώς και προσωπικοί ψήφοι ΑΔ)
  • Χρίστος Χρίστου 4.5% — 4.5% (ΕΛΑΜ με απώλεια προς ΔΗΣΥ και Χριστοδουλίδη)

Η πιο πάνω πρόχειρη ανάλυση δίνει ελαφρύ προβάδισμα στον Αβέρωφ Νεοφύτου, παρουσιάζοντας ένα best case scenario για τον Δημητριάδη και ένα worst case scenario για τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Το σκηνικό είναι ιδιαίτερα ρευστό έτσι δύσκολα μπορούν να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις.

Ο δρόμος μέχρι τις εκλογές είναι μακρύς και πολλά μπορούν να αλλάξουν. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει πολώσει τα δυο μεγάλα κόμματα, των οποίων η συσπείρωση αναμένεται να αυξάνεται όσο κοντεύουμε στις εκλογές. Η υποψηφιότητα Χριστοδουλίδη παραμένει ένα μεγάλο ερωτηματικό καθώς δεν έχει ακόμα παρουσιαστεί κάποιο προεκλογικό πρόγραμμα, με επιπλέον αστάθμητους παράγοντες την επικοινωνιακή διαχείριση της υποψηφιότητας και των συνεπειών των επιθέσεων που θα δεχτεί από τα δυο μεγάλα κόμματα (ίσως δουλέψει υπέρ του), αλλά και κατά πόσο θα επηρεαστούν αρνητικά ακομμάτιστοι ψηφοφόροι που δυνητικά θα τον υποστήριζαν.

Συνοψίζοντας επαναλαμβάνω ότι όλα είναι ρευστά και ο δεύτερο γύρος δεν πρέπει να θεωρείται σίγουρος για κανέναν, γεγονός ιδιαίτερα ενδιαφέρον για τα απανταχού politics geeks.