Πρόσφατα ένας φίλαθλος του ΑΠΟΕΛ, πρώην μέλος του συνδέσμου φιλάθλων της ομάδας, έγραψε ένα κείμενο με τίτλο ΑΠΟΕΛ, ρατσισμός και ντροπή όπου καλεί το ΠΑΝΣΥΦΙ να απομονώσει εκείνους που προωθούν τον ρατσισμό και τα σύμβολα του. Δυστυχώς, ο θαραλλέος συγγραφέας του άρθρου ενάντια στον ρατσισμό στην κερκίδα του ΑΠΟΕΛ, ωραιοποιεί την κατάσταση, αφού ισχυρίζεται, λανθασμένα, ότι οι εκφάνσεις ρατσισμού στην οργανωμένη κερκίδα αποτελούν μεμονωμένα επεισόδια. Χαρακτηριστικά γράφει:

Τα τελευταία χρόνια παρατειρούμε (sic) συχνά πυκνά ρατσιστικά σύμβολα στην οργανωμένη κερκίδα. Το πιο συχνό είναι ο “κέλτικος σταυρός” που συμβολίζει την ανωτερότητα της λευκής φυλής!!! Αυτοί που τοποθετούν τον “ ελτικο σταύρο” (sic) στην κερκίδα μας έχουν ξεκάθαρο στόχο: να ταυτίσουν τον ΑΠΟΕΛ με την ακροδεξιά και το ρατσισμό ώστε να προσηλιτίζουν (sic) νεαρούς (αμόρφωτους λόγω ηλικίας) ψηφοφόρους και ακόλουθους. Τις πλείστες φορές τα σύμβολα βγαίνουν για πέντε λεπτά ώστε να βγουν μερικές φωτογραφίες που θα χρησιμοποιηθούν αργότερα για προπαγανδιστικούς σκοπούς και μετά αποσύρονται. Τι κόστος έχουν αυτά τα πέντε λεπτά για τον ΑΠΟΕΛ;

Ο καλοπροαίρετος συγγραφέας, αναγνωρίζει την ταύτιση των οργανωμένων οπαδών του ΑΠΟΕΛ με την ακροδεξιά και παραδέχεται ότι υπάρχουν νεοναζί που κουβαλούν στις κερκίδες ρατσιστικά σύμβολα. Παρόλα αυτά, μειώνει τον ακροδεξιό χαρακτήρα της οργανωμένης κερκίδας, ισχυριζόμενος ότι πρόκειται για μερικά άτομα που αποκλίνουν από το σύνολο. Μάλιστα, αφήνει να νοηθεί ότι τα ρατσιστικά σύμβολα ενδεχομένως να αποτελούν προβοκάτσια, αφού, όπως περιγράφει, εμφανίζονται μόνο για πέντε λεπτά ούτως ώστε να ληφθούν οι απαραίτητες φωτογραφίες.

Δυστυχώς η κατάσταση είναι πιο σοβαρή. Για διάφορους λόγους το σωματείο του ΑΠΟΕΛ δεν έχει ούτε την πρόθεση ούτε την ικανότητα να αντιμετωπίσει τον συστηματικό πλέον ρατσισμό που προωθείται μέσω των οργανωμένων οπαδών της, των περιβόητων ‘πορτοκαλί’, που συχνάζουν στο σωματείο του ΑΠΟΕΛ, του οποίου οι τοίχοι είναι γεμάτοι ρατσιστικά σύμβολα.

Αυτή είναι η ουσία της διαφωνίας μου με τον συγγραφέα του άρθρου. Ο ρατσισμός στην οργανωμένη κερκίδα του ΑΠΟΕΛ δεν αποτελεί την εξαίρεση αλλά τον κανόνα. Προσοχή στην ετυμηγορία: άλλο να μιλάμε για οργανωμένους οπαδούς και άλλο για την κερκίδα του ΑΠΟΕΛ. Ο συγγραφέας προφανώς αναφέρεται στην κερκίδα του ΑΠΟΕΛ και περιλαμβάνει τους οργανωμένους μέσα σε αυτή, θεωρώντας, λανθασμένα, ότι οι ρατσιστές είναι η μειοψηφία. Οι ρατσιστές αποτελούν μειοψηφία συγκριτικά με όλους τους φιλάθλους του ΑΠΟΕΛ αλλά όχι μεταξύ των οργανωμένων οπαδών.

Είναι χρήσιμο να διαχωρίσουμε τους οργανωμένους από την υπόλοιπη κερκίδα γιατί μόνο έτσι μπορούμε να απομονώσουμε το πρόβλημα σε ένα διαχειρίσιμο επίπεδο, χωρίς γενικολογίες και κουβέντες του καφενέ. Η κερκίδα του ΑΠΟΕΛ δεν χωρά σε μονολιθικές ερμηνείες, παρόλο που αποτελείται κυρίως από αστούς Λευκωσιάτες. Το μόνο που μπορούμε να πούμε στην προσπάθεια μας να αναλύσουμε την κερκίδα του ΑΠΟΕΛ, είναι ότι στην πλειοψηφία της αποτελείται από δημοκρατικούς ανθρώπους, της κυπριακής λαϊκής δεξιάς, δηλαδή μια παράξενης σύμπτυξης εθνικοφροσύνης, νεοφιλελευθερισμού και πίστης στο κράτος. Παραδοσιακά οι υποστηρικτές του ΑΠΟΕΛ πρόσκεινται στο ΔΗΣΥ, ο οποίος είναι ο κύριος εκφραστής της λαϊκής δεξιάς στην Κύπρο. Προφανώς δεν είναι όλοι οι οπαδοί του ΑΠΟΕΛ το ίδιο. Κάποιοι υποστηρίζουν όλο το τρίπτυχο “εθνικοφροσύνη, νεοφιλελεύθερη οικονομία, κρατισμός” ενώ άλλοι απορρίπτουν κάποιο από τους τρεις πυλώνες, ή υποστηρίζουν έναν περισσότερο από τους υπόλοιπους. Γενικότερα όμως, ο όρος “λαϊκή δεξιά”, όπως εννοείται στα πλαίσια της Κυπριακής πολιτικής σκηνή, είναι αρκετός για να σκιαγραφήσει τον μέσο οπαδό του ΑΠΟΕΛ.

Οι οργανωμένοι του ΑΠΟΕΛ είναι διαφορετικοί από την υπόλοιπη κερκίδα, αφού είναι ομοιογενείς και ακραίοι. Δεν είναι τυχαίο που ο Αναστασιάδης είναι persona non grata στο σωματείο. Το ότι ο Αναστασιάδης δεν είναι ευπρόσδεκτος δεν λέει πολλά από μόνο του• άλλωστε, οι πολιτικοί ηγέτες δεν έπρεπε να έχουν χώρο σε αθλητικά σωματεία. Στην προκειμένη περίπτωση όμως, είναι χρήσιμο να διερωτηθούμε ποιοι είναι οι ακριβείς λόγοι που ο Αναστασιάδης είναι τόσο απεχθής στους ‘πορτοκαλί’. Οι οργανωμένοι θεωρούν τον Αναστασιάδη εθνικό μειοδότη και υιοθετούν ρητορεία η οποία είναι αντίστοιχη του ΕΛΑΜ και της Χρυσής Αυγής για να δικαιολογήσουν το μίσος τους.

Οι ‘πορτοκαλί’ του ΑΠΟΕΛ αποτελούν οργανικό κομμάτι του ευρύτερου ΑΠΟΕΛ, αφού συντηρούν το fan-base, δηλαδή φανατίζουν νεαρά άτομα τα οποία αντιλαμβάνονται και υιοθετούν το ΑΠΟΕΛ ως τρόπο ζωής και τα οποία εμψυχώνουν τους ποδοσφαιριστές και ενδυναμώνουν το brand της εταιρίας. Τα χαρακτηριστικά αυτά των οργανωμένων δεν είναι ενδημικά στο ΑΠΟΕΛ. Το ίδιο συμβαίνει και στις άλλες ομάδες. Στην ΟΜΟΝΟΙΑ για παράδειγμα, οι οργανωμένοι συσπειρώνονται γύρω από την αριστερά, τον Τσέ και το ΑΚΕΛ (αν και αυτό φαίνεται να έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια). Στην περίπτωση των ‘πορτοκαλί’, η συσπείρωση γίνεται γύρω από ρατσιστικά θέματα: την ανωτερότητα της Ελληνική φυλής, την πεποίθηση ότι οι μετανάστες απομυζούν τους Κύπριους πολίτες και την χρυσαυγήτικη θεωρία περί πολιτικών κομμάτων.

Ο τελευταίος άξονας–η χρυσαυγήτικη πεποίθηση περί πολιτικών κομμάτων–είναι και ο πιο προβληματικός. Η άποψη αυτή αποτελείται από δυο συνιστώσες. Πρώτα, ότι όλα τα πολιτικά κόμματα είναι διεφθαρμένα. Τίποτε εξωπραγματικό εδώ. Μετά, ότι η εναλλακτική επιλογή στα πολιτικά κόμματα, είναι μια δυναμική ηγεσία που κύριο μέλημα της θα έχει το καλό του τόπου. Δεν παίζει ρόλο αν η δυναμική ηγεσία αποκτήσει εξουσία φασιστικά ή δημοκρατικά, ούτε έχει σημασία αν υπάρχει ισονομία στο καθεστώς που θα προκύψει. Άλλωστε, προϋπόθεση της εθνικιστικής ουτοπίας είναι ακριβώς η ύπαρξη διακρίσεων, όπου μη Έλληνες, αριστεροί και ομοφυλόφιλοι θα είναι ανεπιθύμητοι και θα αντιμετωπίζονται ως απειλή.

Ο διαχωρισμός των οπαδών του ΑΠΟΕΛ σε οργανωμένους και μη είναι σημαντικός γιατί δείχνει την πηγή του κακού: ότι, δηλαδή, ο ρατσισμός αποτελεί άξονα συσπείρωσης και κοινή ταυτότητα των οργανωμένων, αλλά όχι της πλειοψηφίας του ΑΠΟΕΛίστικου κόσμου. Παράλληλα, δείχνει ότι σε αντίθεση με τον συγγραφέα του άρθρου, ο ρατσισμός και ο ναζισμός δεν είναι μόνο η ιδεολογία που ασπάζονται κάποια μεμονωμένα μέλη των οργανωμένων οπαδών, αλλά η βάση και ο συνδετικός κρίκος που ενώνει το ΠΑΝΣΥΦΙ.

Το συμπέρασμα είναι ότι οι πορτοκαλί συσπειρώνονται και στρατολογούν μέλη λόγω των ρατσιστικών τους πεποιθήσεων και όχι παρόλο των πολιτικών τους πεποιθήσεων. Το συμπέρασμα αυτό περιορίζει τους τρόπους αντίδρασης και αντιμετώπισης του ρατσισμού στις τάξεις του ΑΠΟΕΛ.

Δεν μπορούμε δηλαδή να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο απομονώνοντας κάποια μεμονωμένα άτομα. Το πρόβλημα είναι συστημικό. Δεν είναι ένας ή δύο ή πέντε πορτοκαλί. Το πρόβλημα είναι η ρατσιστική πολιτική ιδεολογία που φέρνει μαζί τα άτομα που αποτελούν τους ‘πορτοκαλί’. Δεν μπορούμε πλέον να διαχωρίζουμε ‘νούσιμους’ και ‘παραπλανημένους’ πορτοκαλί, αφού το πρόβλημα δεν είναι τα συγκεκριμένα άτομα, αλλά η ιδεολογία πάνω στην οποία οικοδομήθηκε τα τελευταία χρόνια ο σύνδεσμος φιλάθλων του ΑΠΟΕΛ.

Ευτυχώς για την Κύπρο, οι ‘πορτοκαλί’ αποτελούν τη μειοψηφία των οπαδών του ΑΠΟΕΛ. Το επίσημο ΑΠΟΕΛ δεν έχει πρόθεση να αντιμετωπίσει τον ρατσισμό στις τάξεις του, αφού ο εκφασισμός των οργανωμένων λειτουργεί συσπειρωτικά για το σωματείο και την εταιρία, φέρνοντας νέους χούλιγκαν για οπαδούς και ενδυναμώνοντας την αναγνωρισιμότητα του προϊόντος που πωλούν. Η μπάλα πλέον είναι στα πόδια των απλών φιλάθλων του ΑΠΟΕΛ, της πλειοψηφίας των οπαδών του ΑΠΟΕΛ που είναι δημοκρατικοί πολίτες που δεν θέλουν χυδαιότητες στις κερκίδες τους και οι οποίοι δεν επιθυμούν να συγκαταλέγονται στην ίδια κατηγορία με τους ρατσιστές πορτοκαλί.

Η μόνη λύση είναι η απομόνωση των πορτοκαλί, η αντίδραση των υπολοίπων οπαδών του ΑΠΟΕΛ και η εφαρμογή των νόμων απέναντι σε όποιες πράξεις βίας προβαίνουν οι ‘πορτοκαλί’, ιδιαίτερα σε εκείνες που έχουν ρατσιστικά κίνητρα.

Την ίδια ώρα, η πολιτεία οφείλει να φέρει την εταιρία ΑΠΟΕΛ προ των ευθυνών της. Η εταιρία χρειάζεται να επωμιστεί το κόστος της αρνητικής επιρροής που έχει στην κοινωνία. Το συμβούλιο στρουθοκαμηλίζει απέναντι στο πρόβλημα και συνεχίζει να ωφελείται από την φασιστοποίηση των ‘πορτοκαλί’. Η πολιτεία οφείλει να εξαναγκάσει το ΑΠΟΕΛ να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και ο μόνος τρόπος για να το επιτύχει είναι με την επιβολή αυστηρών προστίμων: ο μόνος τρόπος για να σταματήσει η εταιρία ΑΠΟΕΛ να υποθάλπει υποκινητές ρατσιστικού μίσους είναι αν το κόστος της συντήρησης του ρατσιστικού ΠΑΝΣΥΦΙ υπερτερεί των κερδών που αυτό επιφέρει.

Η αστυνομία και η ΚΟΠ έχουν επίσης τεράστιες ευθύνες. Η αστυνομία επιτρέπει την είσοδο και την προβολή των φασιστικών συμβόλων στα γήπεδα της Κύπρου και η Κυπριακή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου αρνείται συστηματικά να βάλει ποινές σε εκείνες τις ομάδες των οποίων οι οργανωμένοι οπαδοί φωνάζουν ρατσιστικά συνθήματα ή προτάσσουν νεοναζιστικά σύμβολα. Η μεροληψία της ΚΟΠ και της αστυνομίας χρειάζεται να αντιμετωπιστεί, γιατί έχει φτάσει σε τραγελαφικά επίπεδα–για παράδειγμα η ΟΜΟΝΟΙΑ τιμωρείται για πολιτικά σύμβολα όπως ο Τσε αλλά όχι το ΑΠΟΕΛ που σε κάθε παιχνίδι ανεξαιρέτως έχει στις κερκίδες του ρατσιστικά σύμβολα. Το αποκορύφωμα της εμπάθειας της ΚΟΠ φάνηκε όταν τιμώρησε την ΟΜΟΝΟΙΑ για ένα πανό του Bob Marley, νομιζόμενοι ότι επρόκειτο για πανό του Che.

Χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε τον ρατσισμό και τον φασισμό ως κοινωνία. Δεν χωράνε διαχωρισμοί σε αυτή τη μάχη. Μερικές φορές ο φασισμός βρίσκεται μέσα στο σπίτι μας. Μπορεί να είναι ένας ξάδερφος, μια θεία, ένα κομμάτι της ομάδας που υποστηρίζουμε. Δεν έχουμε την πολυτέλεια της σιωπής και της αδιαφορίας πλέον. Ήρθε η ώρα να σταθούμε απέναντι στους φασίστες και να εκθέσουμε αυτά τα άτομα για το τι πραγματικά είναι: ρατσιστές που δεν έχουν χώρο στη ζωή μας και στους πολιτικούς χώρους που κινούμαστε. Ο ρατσισμός θα αντιμετωπιστεί με επιχειρήματα και πρωτοβουλίες, όχι με της σιωπηλή ανοχή μας που εν τέλει γίνεται συνενοχή, ιδίως όταν μειώνει την απειλή λέγοντας ότι πρόκειται για ‘μεμονωμένα επεισόδια ανεγκέφαλων’.