Δημοσιεύτηκε στο Φιλελεύθερο (31/9/15) και την Καθημερινή (8/9/15)

Η Διζωνική Δικοινωτική Ομοσπονδία είναι το συνταγματικό μοντέλο πάνω στο οποίο θα βασίζεται η οποιαδήποτε επικείμενη λύση. Η Διζωνικότητα είναι το πλέον αμφιλεγόμενο κομμάτι του υπό διαπραγμάτευση συνταγματικού μοντέλου, καθώς εξασφαλίζει στην κάθε κοινότητα συγκεκριμένα εδαφικά δικαιώματα. Δηλαδή, οι δυο κοινότητες, οι οποίες εκ των πραγμάτων είναι εθνικά διαχωρισμένες, θα ορίζουν διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές.

Άτομα και πολιτικά σύνολα που διαφωνούν με τη διζωνικότητα, όπως για παράδειγμα η ΕΔΕΚ, ισχυρίζονται ότι η διζωνικότητα δεν υφίσταται ως πολιτικός όρος, και ότι η Κύπρος χρησιμοποιείται ως πειραματόζωο στα πλαίσια υλοποίησης ενός ρατσιστικού γεωγραφικού διαχωρισμού με βάση τις εθνικές ταυτότητες.

Οι υπερασπιστές της άποψης αυτής προβαίνουν στο εξής στοιχειώδες λάθος: παρόλο που ο όρος διζωνικότητα δεν χρησιμποιείται ευρέως, στην ουσία του δεν διαφέρει από άλλες μορφές εδαφικών δικαιωμάτων όπως εφαρμόζονται σε χώρες της δύσης. Για του λόγου το αληθές, παρακάτω παραθέτω παραδείγματα εδαφικών δικαιωμάτων όπως εφαρμόζονται στην Αυστραλία και τον Καναδά.

Στην Αυστραλία, 417,318 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης ελέγχονται αποκλειστικά από τον αυτόχθονα πληθυσμό της χώρας. Οι αυτόχθονες απολαμβάνουν αποκλειστικά δικαιώματα πάνω στη γη των προγόνων τους ως αντίβαρο των κακουχιών που υπέστησαν κατά την περίοδο της αποικιοκρατίας. O νόμος του 1976 για τα Δικαιώματα των Αυτοχθόνων στη Γη, ρυθμίζει την πώληση γης που κατέχουν οι αυτόχθονες, φροντίζοντας ότι η γη θα παραμείνει στα χέρια του πληθυσμού αυτού. Έχουν, δηλαδή, αποκλειστικά δικαιώματα πάνω στη γη τους, τα οποία δεν παρέχονται στους υπόλοιπους Αυστραλούς, παρόλο που είναι ίσιοι πολίτες του κράτους.

Άλλο παράδειγμα δυτικής χώρας με εδαφικά δικαιώματα είναι η επαρχία Κεμπέκ στον Καναδά. Οι Κεμπεκουά (κάτοικοι του Κεμπέκ) απολαμβάνουν δικαιώματα αυτοδιάθεσης εντός της γεωγραφικής ζώνης που ελέγχουν, παρόλο που αυτή (η επαρχία τους) είναι μέρος του Καναδικού κράτους. Το Κεμπέκ, σε αντίθεση με τον υπόλοιπο Καναδά, είναι γαλλόφωνο και καθολικό, και οι κάτοικοί του, οι Κεμπεκουά, θεωρούν ότι απειλούνται από την αγγλοσαξωνική κουλτούρα της υπόλοιπης χώρας. Γι’ αυτό ζητούν επιπλέον δικαιώματα εντός της γεωγραφικής ζώνης ελέγχου τους, ούτως ώστε να διασφαλίσουν την επιβίωση του χαρακτήρα της κουλτούρας τους. Για παράδειγμα, στο Κεμπέκ οι δημόσιες πινακίδες επιβάλλεται να είναι τυπωμένες στα γαλλικά. Επίσης, τα δημόσια σχολεία επιβάλλεται να έχουν ως κύρια διδακτέα γλώσσα τα γαλλικά, έστω στην πλειοψηφία τους οι Καναδοί είναι αγγλόφωνοι. Τα αποκλειστικά αυτά δικαιώματα δεν έχουν σκοπό να μειώσουν τα δικαιώματα των υπόλοιπων Καναδών στο Κεμπέκ, αλλά να διασφαλίσουν τα δικαιώματα των Κεμπεκουά σε σχέση με την επιβίωση της εθνικής τους ομάδας.

Τα παραδείγματα των αυτόχθονων στην Αυστραλία και των Κεμπεκουά στον Καναδά, δείχνουν ότι χώρες με ιδιαίτερα ανεπτυγμένη δημοκρατική κουλτούρα παρέχουν ειδικά δικαιώματα σε υποομάδες του πληθυσμού τους, πολλά από τα οποία έχουν εθνικό και γεωγραφικό προσδιορισμό.