Οι σκέψεις αυτές είναι αποτέλεσμα μιας μικρής μελέτης που κάνω σχετικά με την πορνεία. Έναυσμα ήταν μια ομιλία της Catharine MacKinnon στο Πανεπιστήμιο του Cambridge την Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου. Η MacKinnon έβαλε όλες μου τις σκέψεις σε σειρά, κι έτσι  έγραψα αυτό το κείμενο βασισμένος στην ομιλία της. Δεν έχω απόλυτες απόψεις, ακόμη προσπαθώ να διαχωρίσω κατα πόσο συμφωνώ ή όχι μαζί της, γι’αυτό κάθε συνεισφορά καλοδεχούμενη.

Υπάρχουν διάφορες απόψεις αναφορικά με την πορνεία, οι οποίες λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιο διάφορων διαχωρισμών. Για παράδειγμα, υπάρχει ο διαχωρισμός μεταξύ παιδικής και ενήλικη πορνείας, νόμιμης και παράνομηs, πορνείας σε κλειστό ή ανοιχτό χώρο και οικειοθελής ή επιβεβλημένης πορνείας.

Οι δυο ομάδες

Οι υπέρμαχοι της πορνείας ισχυρίζονται ότι η “σεξουαλική εργασία” είναι “το αρχαιότερο επάγγελμα” και ότι είναι “προϊόν παγκόσμιας κουλτούρας”. Οι γυναίκες είναι αυτόνομες και κατέχουν το δικαίωμα της επιλογής. Είναι δηλαδή επιλογή τους να γίνουν πόρνες. Άρα, δεδομένου ότι έχουν τον έλεγχο της (σεξουαλικής) συνεύρεσης, τότε η πορνεία δεν είναι κάτι κατακριτέο.

Η αντίθετη άποψη υποστηρίζει ότι η πορνεία είναι το αρχαιότερο είδος καταπίεσης και ότι τα θύματα της δεν πρέπει να ονομάζονται “πόρνες” αλλά “εκπορνευόμενα άτομα”. Χρειάζεται δηλαδή να αλλάξουμε τον χαρακτηρισμό που υπονοεί ότι η πορνεία είναι επιλογή. Η πορνεία πρέπει να επαναπροσδιοριστεί ως “συνεχιζόμενος βιασμός” και έτσι το στίγμα της να μεταφερθεί από τις γυναίκες στους άντρες προαγωγούς.

Η πρώτη ομάδα ζητά νομιμοποίηση της πορνείας. Η δεύτερη θέλει την εξάλειψη της και προτείνει ποινικοποίηση των προαγωγών, αποποινικοποίηση των γυναικών και βοήθεια επανένταξης τους στην κοινωνία μέσω προγραμμάτων επανεκπαίδευσης. Το Σουηδικό μοντέλο θεωρείται η πιο επιτυχημένη εφαρμογή αυτής της πολιτικής.

Τα δεδομένα

(α) Φτώχεια
Τα εκπορνευόμενα άτομα είναι φτωχά και κατά πλειοψηφία μέλη μειονοτήτων. Παρόλο που η ανάγκη που τους ωθεί στην πορνεία είναι η φτώχεια, ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις όπου καταφέρνουν να βγουν από αυτή. Με άλλα λόγια, η δομή της κοινωνίας αφαιρεί το δικαίωμα της επιλογής και η πορνεία αποτελεί την τελευταία και χειρότερη διαθέσιμη επιλογή.

(β) Ηλικία και σεξουαλική κακοποίηση
Ακόμη ένα παγκόσμιο χαρακτηριστικό της πορνείας είναι ότι η ηλικία εισδοχής σε αυτή είναι χαμηλή. Στη Ινδία για παράδειγμα η μέση ηλικία είναι 10 χρονών. Παράλληλα, εκτός από το μικρό της ηλικίας, μεγάλο ποσοστό εκπορνευόμενων γυναικών είναι θύματα παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης. Η παιδική ηλικία είναι δηλαδή καθοριστική στην μετέπειτα εξέλιξη των γυναικών αυτών.

(γ) Ακόμη περισσότερη φτώχεια
Από τη στιγμή που μια γυναίκα εμπλέκεται στην πορνεία, τότε οι πιθανότητες της να μείνει στην φτώχεια πολλαπλασιάζονται. Οι υπέρογκες πληρωμές που αναγκάζεται να δώσει στον προαγωγό της είτε υπό μορφή ενοικίου είτε για λόγους προστασίας, την περιορίζουν στη ζωή που της έχει επιβληθεί. Στις πλείστες περιπτώσεις, μια γυναίκα βγάζει περισσότερα λεφτά δουλεύοντας σε βενζινάδικο παρά πουλώντας το κορμί της.

Το σεξ, η ζήτηση, η αστυνομία και το στίγμα

Χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουμε το “σεξ”. Το σεξ δεν είναι κάτι που μπορεί να πουληθεί. Η χαρά του σεξ βρίσκεται δηλαδή στην πράξη της ερωτικής συνεύρεσης. Το σέξ έχει αξία από μόνο του και άρα κατά τη διάρκεια του, ο σύντροφος επιβραβεύει τη σύντροφο με τη συμμετοχή του και αντίθετα. Από την άλλη, στην πορνεία, το σεξ χρησιμοποιείται εξαναγκαστικά με βάση την ανάγκη της γυναίκας να επιβιώσει. Άρα, πορνεία είναι η σεξουαλική πράξη που αποφέρει μη σεξουαλική πληρωμή.

Η ζήτηση είναι ο λόγος που υπάρχει αυτή η επιχείρηση. Με άλλα λόγια οι άντρες είναι εκείνοι που ευθύνονται που υπάρχει αυτή η επιχείρηση αλλά είναι και οι μόνοι που δεν στιγματίζονται από την εμπλοκή τους σε αυτή. Οι άντρες είναι πρακτικά αόρατοι αφού απολαμβάνουν το προνόμιο της ανωνυμίας καθώς το κοινωνικό στίγμα πάει αποκλειστικά στις γυναίκες. Οι γυναίκες ξεχωρίζουν ως “πουτάνες” ενώ οι άντρες δεν προσδιορίζονται ως “αγοραστές γυναικών”. Μάλιστα, σε πολλές χώρες οι άντρες περιγράφονται με μη απειλητικά ονόματα. Στην Αμερική για παράδειγμα τους ονομάζουν “John”.

Οι γυναίκες πέφτουν συνέχεια θύματα βιασμού ή ξυλοδαρμού είτε από τους προαγωγούς τους είτε από τους πελάτες. Όταν όμως εμπλέκεται η αστυνομία, η κατάσταση γίνεται χειρότερη καθώς οι γυναίκες συλλαμβάνονται, ο προαγωγός πληρώνει την εγγύηση και οι γυναίκες γίνονται ακόμη πιο εξαρτημένες. Επίσης, αποκτούν και ποινικό φάκελο που σημαίνει ότι το στίγμα της πορνείας γίνεται πλέον ανεξίτηλο.

Οι ηθικολόγοι και η μείωση της ζημιάς

Οι γυναίκες στους δρόμους βρίσκονται στον πάτο του κόσμου της πορνείας και οι πόρνες πολυτελείας στην κορυφή. Είναι γεγονός ότι υπάρχει μια ταξική δομή στην πορνεία. Πολλές φορές όμως χρησιμοποιείται λανθασμένα ο διαχωρισμός της εσωτερικής με την εξωτερική πορνεία για να εξηγήσει αυτή την ιεραρχική δομή.

Οι γυναίκες στους δρόμους συχνά έχουν περισσότερες επιλογές από τις γυναίκες που βρίσκονται σε πορνεία και καμπαρέ γιατί έχουν την επιλογή να τρέξουν μακριά από τον κίνδυνο. Οι γυναίκες στα πορνεία από την άλλη, βρίσκονται υπό συνεχή παρακολούθηση από τον προαγωγό τους ο οποίος τους αφαιρεί εξ ολοκλήρου την οποιαδήποτε επιλογή του πελάτη. Άρα, αυτό το διαχωρισμός μεταξύ εξωτερικής και εσωτερικής πορνείας είναι λανθασμένος και πολλές φορές χρησιμοποιείται για να δαιμονοποιήσει την εξωτερική πορνεία δίνοντας το πράσινο φως στην αποποινικοποίηση της εσωτερικής. Την ίδια ώρα, ο διαχωρισμός αυτός δίνει τροφή στη λανθασμένη εντύπωση πολλών από εμάς που νομίζουμε ότι οι εκπορνευόμενες γυναίκες που φαίνεται να έχουν φινέτσα (πχ ακριβά escort services – δεν βρήκα καλύτερη λέξη) όντως έχουν τις επιλογές των ατόμων της άρχουσας τάξης. Όπως είπε η MacKinnon: “This distinction feeds the illusion that women in prostitution that appear classy have indeed upper-class options”.

Ο λόγος που επιστρατεύεται αυτή η ρητορεία είναι για να δικαιολογήσει την πορνεία. Για παράδειγμα, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη μείωση του κινδύνου που έχει η πορνεία (πχ HIV/AIDS) και όχι στην εξάλειψη της πορνείας αυτής καθ’ εαυτής.

Η πορνεία ως επιλογή

Πολλές εκπορνευόμενες γυναίκες είναι εθισμένες στα ναρκωτικά ή στο αλκοόλ. Οι ουσίες λειτουργούν ως καταπραϋντικά που απαλύνουν τον πόνο του συνεχόμενου τραύματος που βιώνουν. Παράλληλα, η εξάρτιση τους σ’ αυτές τις ουσίες τις κάνει ακόμη περισσότερο εξαρτημένες στον προαγωγό τους. Σίγουρα δεν γίνεται να εννοούμε αυτό όταν μιλάμε για “επιλογή”, ή για “εργασία”. Η αυθόρμητη απάντηση σε μια έρευνα που ρωτούσε διάφορες εκπορνευόμενες γυναίκες “τι χρειάζεσαι;” ήταν “να φύγω από εδώ”. Το γεγονός ότι δεν μπορούν να φύγουν από την πορνεία, την καθιστά σεξουαλική δουλεία. Η επιλογή δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση.

Συμπεράσματα

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η πορνεία δεν είναι κάτι κακό. Η άποψη αυτή αλλάζει αμέσως όταν η συζήτηση γυρίσει στα παιδιά που εκπορνεύονται. Είναι όμως διαφορετικό; Μπορούμε να διαχωρίσουμε την παιδική με την ενήλικη πορνεία; Είναι διαφορετικό άτομο το κορίτσι που έπεσε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης με τη γυναίκα που εκδίδεται μερικά χρόνια μετά; Όχι. Είναι ακριβώς το ίδιο άτομο. Παρά να προσπαθούμε να ελαχιστοποιήσουμε τα μεμονωμένα κακά της πορνείας, χρειάζεται να δούμε την πορνεία ως κακό.

Όταν η πορνεία νομιμοποιείται οι αριθμοί εκτοξεύονται. Παράλληλα με τη νόμιμη πορνεία, αυξάνεται και η παράνομη καθώς πολλοί από τους “Johns” δεν αρέσκονται στη χρήση προφυλακτικών και έτσι αναγκαστικά δημιουργείται και μαύρη αγορά όπου το ρίσκο πολλαπλασιάζεται. Η αποποινικοποίηση της πορνείας είναι ένα αποτυχημένο πείραμα.

Η πορνεία δεν μπορεί να είναι “ασφαλής”. Μέχρι και τα μαξιλάρια μπορούν να αποτελέσουν πιθανό φονικό όπλο. Ο μόνος τρόπος να διαχειριστούμε το πρόβλημα είναι να ποινικοποιήσουμε την αγορά γυναικών και τους τρίτους που κερδοφορούν από αυτή και παράλληλα να προστατέψουμε τις γυναίκες.

Στο κάτω-κάτω, καμιά εκπορνευόμενη δεν θέλει το παιδί της να γίνει πόρνη. Ας ξεπεράσουμε τις αυταπάτες ότι η πορνεία είναι επιλογή.